سرمایه خوب

بسم الله الرحمن الرحیم

 

سرمایۀ خوب

انسان در زندگی خود اگر بخواهد تنهای تنها زندگی کند حلّ کردن تمام مشکلات و گرفتاری ها برایش میسّر نخواهد شد، پس برای پیمودن سربالائی های زندگی باید دوستانی داشته باشد که به او یاری برسانند. شکی نیست که یکی از سرمایه های انسان در زندگی دوستان صمیمی می باشند؛ که شخص با داشتن این سرمایه هم می تواند در مقابل مشکلات ایستادگی کند و هم می تواند از تجربه ها و نظرات این دوستان صمیمی در کارهای ضروری استفاده کند.

نکته جالب در اینجا آن است که بدست آوردن دوست خوب کار آسانی است؛ و مانند به دست آوردن مال نیست که نیاز به تلاش زیادی دارد و مانند مقام نیست که به دست آوردنش نیاز به روابط اجتماعی قوی داشته باشد، بلکه دوست خوب پیدا کردن با همان سرمایه ای که همه آن را در اختیار دارند به دست می آید و آن سرمایه همان گشاده رویی، حسن معاشرت و ادب است.

از این رو، باید گفت که انسان قادر نیست با اموال تمام مردم را از خود راضی نگه دارد، پس باید با خوش رویی و رفتار خوب افراد را از خود راضی نگه داشت.

 

---

 

منبع:

1.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص95.

 

شکرانه پیروزی

بسم الله الرحمن الرحیم

 

شکرانۀ پیروزی

 

انسان در زندگی خود همیشه نخواهد توانست با همه دوست شده و همه را از خود راضی نگه دارد چون همه سلیقه ها یکی نیستند پس در این صورت انسان با دشمن و دشمنی هایی روبه رو خواهد شد.

پس انسان باید در مقابل هر نعمت و برکتی شکرش را بجا آورد تا نعمت زیاد شود، و این نکته نیز روشن است که شکر کردن تنها شکر زبانی نیست، بلکه انسان باید با عمل مناسبی شکر نعمت بجای آورد؛ مثلاً کسی که خداوند به او مقامی داده شکرش آن است که به وسیلۀ آن مقام مشکلات نیازمندان را حلّ کند. از جاهای دیگر که شکر نیاز دارد آن موقع است که انسان بر دشمنش پیروز شود، که بهترین راه شکر کردن این پیروزی عفو و گذشت است.

امام علی(علیه السلام) می فرمایند: ( اِذَا قَدَرتَ عَلَی عَدُوِّکَ فَاجعَلِ العَفوَ عَنهُ شُکراً لِلقُدرَۀِ عَلَیهِ ؛ هنگامی که بر دشمنت پیروز شدی عفو را شکرانۀ این پیروزی قرار ده).

از این رو، باید گفت که اگر انتقام به عفو تبدیل شود اثرات مهم اجتماعی دارد به این معنا که انتقام به طور تصاعدی پیش می رود و همیشه کشتار و نا امنی به وجود می آورد و هرگز اجازۀ ایجاد صلح و آرامش را در جامعه نمی دهد، حال آنکه عفو و گذشت به خشونتها پایان داده و موجب ایجاد آرامش در جامعه است. البته این دستورات یک استثنا دارد و آن در جایی است که دشمن عفو کردن را نشانۀ ضعف ببیند یا سبب جسارت و ادامۀ خصومت او شود، عفو کردن غلط و اشتباه است.

 

 

---

منابع:

1.مصادر نهج البلاغه،ج4،ص13.

2.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص89.

داروی شفا بخش

بسم الله الرحمن الرحیم

 

داروی شفابخش

 

انسان در زندگی خودش به بلاهای مادی و معنوی بسیاری مبتلا می شود که هر کدام از این بلاها را باید با داروی مناسب خودش  کرد.

امام علی(علیه السلام) می فرمایند: (الصَّدَقَۀُ دَواءُ مُنجِحٌ ؛ صدقه ،کمک به نیازمندان، داروی شفا بخشی است).¹

به هر بخششی نمی توان صدقه گفت، بلکه هر بخششی که در آن قصد قربت بود صدقه است؛ چه واجب باشد مثل زکات یامستحب باشد مثل انفاق در راه خدا و یا اینکه این بخشش جنبۀ شخصی داشته باشد مثل کمک به یتیمان یا محرومان یا افراد بیمار و یا اینکه این بخشش جنبۀ عام داشته باشد مثل ساختن بیمارستان و... که از آن به صدقات جاریه تعبیر می شود.

در اینجا سؤالی پیش می آید که این صدقات چگونه داروی شفا بخش هستند،

در جواب باید گفت که بخشی از این صدقات جنبۀ حسی دارد که با چشم خودمان می بینیم؛ مثلاً بیماران محروم از این راه درمان می شوند، افراد یتیم سرپرستی می شوند و... یا این صدقات جنبۀ معنوی دارد، که تجربه نشان داده است که پرداختن صدقه برای درمان بیماران بسیار مؤثر می باشد.

 

---

 

منابع:

1.مصادر نهج البلاغه،ج4،ص9.

2. کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص67.

رضایت از خود

بسم الله الرحمن الرحیم

 

رضایت از خود

انسان در رفت و آمد و برخوردهای خود با افراد متفاوتی از لحاظ رفتار و کردار مواجه می شود که هر کدام مرام و روحیۀ مختلفی دارند. در میان افراد جامعه کسانی هستند که از خود راضی بوده و انتظارشان این است که دیگران برای آنها احترام قائل شده و به آنها سلام کنند، در مجالس آنها را در صدر مجلس بنشانند، کسی روی حرف آنها سخنی نگوید و همیشه آنها را مدح و ستایش کنند. این گونه افراد در زمانی که این احترامات را نمی بینند و مردم آنها را در جایگاه اصلی خودشان می شناسند نه آنچه که خودشان ادعا می کنند، در این صورت به همۀ مردم بدبین می شوند و از مردم بدگویی می کنند و همین کارها سبب  می شود که مردم از این گونه افراد خشمگین شوند.

 در مقابل کسانی هستند که متواضعانه با مردم برخورد کرده و نقد و انتقاد مردم را قبول می کنند، و همیشه برای دیگران احترام قائل بوده و هرگز خود را طلبکار نمی دانند، که این امور سبب می شود که دوستان فراوانی جلب کنند.

از این رو، انسان باید از خود پسندی و تکیه بر نقاط قوت خودش و علاقۀ به مبالغه در ستایش نسبت به خودش پرهیز کند تا هم بتواند رضایت الهی و هم رضایت مردم را به خودش جلب کند.

 

---

 

منبع:

1.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص63.

گورعیب ها

بسم الله الرحمن الرحیم

 

گور عیب ها

هر انسانی در طول زندگی خویش شادی ها و تلخی هایی دارد که در هر یک از این شادی ها و تلخی ها انسان باید کار مناسب با آن را انجام دهد. شخص باید در شادی ها و خوشی ها شکر الهی را به جا آورده و در تلخی ها و دشواری ها، صبور بوده و به خدا توکل کند.

امام علی(علیه السلام)می فرمایند: (وَ الاِحتِمَالُ قَبرُ العُیُوبِ؛ تحمل ناراحتی ها گور عیب هاست).¹

باید گفت که انسان از رفتارهای برخی از آشنایان و دوستان ناراحت می شود و یا اینکه مسائل و مشکلاتی در زندگی پیش می آید که شخص را نگران می کند. حال کسانی که ناملایمات و سختی را تحمل می کنند به فضیلت های زیادی می رسند که عیوب انسان را می پوشاند و در نقطۀ مقابل کسانی که ناصبور و بی حوصله هستند، داد و فریاد می کنند و به کارها و سخنانی ، آلوده می شوند که تمامشان عیب می باشد.

از این رو، بسیاری از بی تابی های افراد به خاطر شکست هایی می باشد که در زندگی برای او پیش آمده است، حال اگرشخص  بی تابی نکند دیگر افراد از شکستهایی که به دلیل ندانم کاری ها پیش آمده با خبر نمی شوند و به این خاطر عیوب شخص پوشیده خواهد ماند. و در غیر این صورت تمام مردم از نقاط ضعف شخص با خبر می گردند.

 

 

---

منبع:

1. مصادر نهج البلاغه،ج4،ص9.

2.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص62.

دام محبت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

دام محبّت

انسان در طول زندگی خودش با افراد زیادی روبه رو می شود و با افراد بسیاری رفت و آمد دارد. حال اگر انسان بخواهد تمام کسانی که با آنها برخورد می کند و رفت و آمد دارد از او راضی باشند باید نکاتی را رعایت کند، که یکی از این نکات بشاشت و خوشرویی است. باید اعتراف کرد که افراد خوشرو و کسانی که خوش برخورد هستند و با چهرۀ گشاده و تبسّم با سایر افراد برخورد می کنند، دوستان زیادی دارند و در نقطۀ مقابل کسانی که با مردم به طور عبوس  و خشم آلود و با قیافۀ در هم کشیده روبه رو می شوند، نباید چیزی جز تنفّر مردم از خودشان را انتظار داشته باشند.

از همین باب است که پیامبر(ص) می فرمایند: (یا بَنِی عَبدِ المُطَّلِبِ اِنَّکُم لَن تَسَعُوا النَّاسَ بِاَموَالِکُم فَالقَوهُم بِطَلَاقَهِ الوَجهِ وَ حُسنِ البِشرِ؛ شما نمی توانید همۀ مردم را با اموال خود راضی کنید، چرا که نیازها بسیار زیاد و اموال کم است، بنابراین آنها را با چهرۀ گشاده و خوشرویی ملاقات کنید، که سرمایه ای فنا ناپذیر و مایۀ خوشنودی مردم است). ¹

پس نتیجۀ خوش رویی این است که حتی افرادی که از انسان گریزان هستند با اظهار کردن محبت به سوی انسان می آیند و کینه ها را فراموش می کنند.

 

---

 

   منبع:   

  1.کافی،ج2،ص103،ح1.   

 2.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص61.

گنجینه اسرار

بسم الله الرحمن الرحیم

 

گنجینۀ اسرار

 

امروزه با پیشرفت علم و فناوری خبر تمام اتفاقات در دنیا پخش می شود، و انسان در هر کجای دنیا که باشد می تواند در مدت زمان کمی از خبرات جاهای دیگر مطلع بشود. در میان این اختراعاتی که بشر بدست آورده ، اسباب و وسایلی به چشم می خورد که برای تجسس و کشف اسرار افراد اختراع شده است.

امام علی(علیه السلام) می فرمایند: (صَدرُ العاقِل ِصُندُوقُ سِرِّه ؛ سینۀ عاقل گنجینۀ اسرار اوست)؛

پس همانطوری که افراد صاحب ثروت اشیاء قیمتی را در صندوقهای بسیار محکم نگه داری می کنند، انسان عاقل نیز باید اسرار خود را در دلش پنهان کند، چون اگر اسرار انسان به دست دوستش بیفتد گاه ناراحتی او را به دنبال دارد و اگر اسرارش به دست دشمنش بیفتد امکان دارد که سبب آبروریزی او شود. که در بعضی مواقع مهم تر از اسرار خود شخص، امکان دارد بعضی اسرارها با سرنوشت یک ملت ارتباط داشته باشد، که اگر فاش شود خسارت جبران ناپذیری به آن ملت وارد کند.

از این رو، انسان نباید به گمان اینکه ما فقط اسرارمان را به دوستان صمیمی خود می گوییم، حال آنکه غافل باشد از این نکته که همان دوستان صمیمی نیز دوستان صمیمی دیگری دارند.

 

 

---

منبع:

1.مصادر نهج البلاغه،ج4،ص9.

2.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص59.

بهترین ثروت

بسم الله الرحمن الرحیم

 

بهترین ثروت

انسان وقتی بر جامعۀ پیرامون  خود نگاه می کند، می بیند که بعضی افراد هستند که بسیار غنی و پولدار می باشند، اما با این حال همیشه احساس نیاز می کنند و هیچ استفادۀ مثبتی از آن همه ثروت و دارایی ندارند.  باید گفت که انسان از ثروتمند بودن جز بی نیازی نمی خواهد و حال آنکه آدم زاهدِ قانع، از همه خلق بی نیاز می باشد و چه بسا بسیاری از ثروتمندان جزء نیازمندان هستند.   مراد از زهد آن است که شخص به زرق و برق دنیا و مال و منال و آوازه و شهرت بی اعتنا باشد.

باید این نکتۀ مهم را گفت که زاهد کسی نیست که فاقد این امور باشد بلکه زاهد کسی است که وابسته و دلبسته به این امور نباشد؛ خواه آن را داشته باشد یا نداشته باشد. 

از این رو، اشخاص زاهد از ثروتمندان غنی تر می باشند، چون که ثروتمندان از یک سو همیشه باید ثروت خود را حساب و کتاب کنند و از دیگر سو مراقب باشند که دشمن و سارقی مالشان را از دستشان نگیرد، حال آنکه اشخاص زاهد از همۀ این موارد بی نیاز است.  

 

---

   منبع:    

 1.کتاب پیام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص47.

خوار و ذلیل کننده

بسم الله الرحمن الرحیم

 

خواروذلیل کننده

 

انسان باید برای گذراندن زندگی و امور خود تلاش کند که این تلاش سبب بقای او خواهد بود. باید گفت که نقطۀ مقابل تلاش و کوشش، تنبلی و عجز می باشد. عجز شامل هرگونه ناتوانی علمی، جسمی، اقتصادی و فکری است، که اینها یقیناً از بزرگترین آفات زندگی انسان می باشد؛ شخص عاجز، خوار و ذلیل و شکست خورده و بی ارزش است و به این دلیل دین مبین اسلام می گوید: هر گونه عجز را از خودتان دور کرده و با قدرت و قوّت به اهداف معنوی و مالی خودتان برسید. البته باید این نکته را هم گفت که گاهی عجز و ناتوانی بدون اختیار دامان انسان را می گیرد. که در غالب موارد این گونه نیست بلکه این عجز و ناتوانی که دامن انسان را گرفته، نتیجۀ بی برنامگی ها و کوتاهی کردن ها می باشد.  

 ازاین رو، باید گفت که اگر تنبلی و عجز و ناتوانی به هم بپیوندند، نتیجه ای جز فقر نخواهند داشت و سبب نابودی انسان خواهند شد.

 

 

---

 

منبع:

1.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12.

 

ناقص کننده انسان

بسم الله الرحمن الرحیم

 

ناقص کنندۀ انسان

   انسان در زندگی با مواردی مواجه می شود که نیاز به شجاعت و جرأت دارد که اگر این شجاعت نباشد انسان کار به جایی نخواهد برد، باید گفت که نقطه مقابل این شجاع بودن در زندگی، ترسو بودن و ترسیدن از مشکلات و بلاها است که این ترسیدن مایۀ نقصان و عقب افتادگی می شود.

  امام علی(علیه السلام) می فرمایند: ( اَلجُبنُ مَنقَصَۀٌ ؛ ترس مایۀ نقصان می شود.)¹ 

  پس باید گفت که اشخاص ترسو هیچگاه از قابلیتها، شایستگی ها و استعدادهای خود نمی توانند استفاده کنند و این استفاده نکردنها موجب عقب ماندگی درزندگی می شود. حتی زمانی که ناموس و جان و کشورشان به خطر بیفتد، به جای اینکه به دفاع و جهاد بپردازند و به صف مجاهدان بپیوندند، ترجیح می دهند به صف کودکان و بیماران و کارافتادگان بپیوند تا آسیبی نبینند. که این نهایت ذلّت و خواری یک انسان است. در مورد انسانهای ترسو باید گفت که هیچ انسان ترسویی به مقامی نرسیده؛ و نه کشف مهمی کرده و نه به قلۀ کمال دست یافته و نه پیروزی چشمگیری در زندگی داشته و موارد دیگری که اشخاص ترسو به آنها دست نمی یابند. 

  پس نتیجه این می شود که افراد ترسو به حقیقت ایمان نخواهند رسید و در زندگی پیشرفت چشم گیری نخواهند داشت و نباید با انسانهای ترسو مشورت کرد و باید از آنها دوری گزید، چون همنشین بد در انسان تأثیر بد می گذارد.    

 

 

---

   منبع:  

  1.مصادرنهج البلاغه،ج4،ص9.   

 2.کتاب امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص39.