سوءظن و حسن ظن
بسم الله الرحمن الرحیم
سوءظنّ و حسن ظنّ
انسان در محیطی که زندگی می کند با اشخاص مختلفی رو به رو می شود که هر کدام روحیه ای دارند، غالب افراد جامعه در محیط های اسلامی که نیکی و خوبی در آن جامعه زیاد است انسان های خوب و پاکدامنی هستند که انسان باید با اکثر افراد این نوع جوامع با حسن ظنّ برخورد و به آنها احترام بگذارد.
باید گفت هر زمانی که جامعه اسلامی و دینی بود و مردم راه صلاح را در پیش گرفته بودند باید بین افراد نسبت به یکدیگر حسن ظنّ وجود داشته باشد؛ امّا زمانی که جامعه غرق در فساد بود و غالب مردم خلاف کار بودند حسن ظنّ داشتن به افراد موجب می شود که انسان خودش را فریب دهد و در این گونه جوامع انسان باید احتیاط کردن را سرلوحۀ خود قرار داده تا در مفسده ها و توطئه ها گرفتار نشود.
امام صادق(علیه السلام)می فرمایند:( اِذا اتَّهَمَ المُؤمِنُ أخاهُ انماثَ الاِیمانُ مِن قَلبِهِ کَما یَنماثُ المَلحُ فِی الماءِ؛ هنگامی که شخص با ایمان برادر مسلمانش را متّهم کند ایمان در قلب او ذوب می شود همان گونه که نمک در آب).1
حال انسان با این شرایط نباید سوء ظنّ خود را نسبت به افراد دیگر آشکار کرده و آنها را متّهم کند، بلکه باید طوری راه احتیاط را در پیش گیرد که موجب اهانت به کسی هم نشود و دربارۀ کسانی که سابقۀ بدی دارند جانب احتیاط را مراعات کند و دربارۀ کسانی که سوابق خوبی دارند حسن ظنّ داشته باشد.
از این رو، این سخنان در رابطۀ دولت ها و ملت ها هم روشن می باشد که هر زمانی دولت های ستمگر که در غالب موارد برای حفظ کردن منافع خود حقوق دیگران را پایمال می کنند و با صورتی خندان با ما برخورد کرده و درِ باغ سبز به ما نشان دادند هیچ گاه نباید کار آنها را بر صحت حمل کنیم بلکه باید دقت کنیم که آنان دامی برای فریب دادن ما آماده کرده اند.
منابع:
1.کافی،ج2،ص361،ح1.
2.کتاب پیام امام امیرالمؤمنین(ع)،ج12،ص686.
