بسم الله الرحمن الرحیم
آیا در خلقت تفاوت وجود دارد یا تبعیض؟
خداوندی که خالق تمام موجودات است بهتر می داند چگونه کار خلقت را انجام دهد و هر کدام را با شرایط و ویژگی های مختلف به وجود آورد. حال ممکن است گفته شود که خداوند در خلقتش تبعیض قرار داده است، در جواب باید گفت که در عالم یک سلسله مصالحی است که به دلیل این منافع و مصالح که بر این تبعیضها مترتب می شود وجودشان شرّ محض نمی باشد بلکه باید گفت که شرّ مخلوط و آمیخته شده به خیر است و به این دلیل که جنبۀ خیر داشتن بر جنبۀ شرّ داشتن برتری دارد و می چربد مجموعاً خیر است. با این مطالب روشن می شود که آنچیزی که در خلقت خدا است تفاوت می باشد نه تبعیض محض، چون که در شرایط نامساوی بین اشیاء فرق گذاشتن تفاوت است و در شرایط مساوی، بین اشیاء فرق گذاشتن تبعیض می باشد. مثلاً اگر یک معلم چند شاگرد دارد که همه در یک سطح اند اگر به اینها نمرات مختلف بدهد این تبعیض است اما اگر این معلم سؤالات امتحانی برای همه یک جور طرح کند و از آنها امتحان بگیرد که ممکن است برخی بخاطر کم کاری یا کودنی نمرۀ کم بگیرد و برخی هم بخاطر تلاش و استعداد نمرۀ خوبی بگیرد، که این اختلاف نمرات تفاوت است نه تبعیض، و عدالت این است که معلم به هر کدام آنچه را که استحقاق دارد بدهد، پس باید گفت که این فرق گذاشتنها عین مساوات و عدالت و فرق نگذاشتن عین تبعیض و ظلم است.
از این رو، باید گفت خدا آفریندۀ موجودات است و همۀ تفاوتها از طرف اوست اما معلم که شاگردان را خلق نکرده است و اگر یک شاگرد زرنگ بود و نمرۀ خوب گرفت و دیگری تنبل بود و نمرۀ کم گرفت به معلم هیچ ربطی ندارد. اما در مورد خدا این است که تمام تفاوتها به دست خداست و خدا در یک مرحله موجودات را متفاوت خلق کرده و در مرحلۀ دوم با توجه به تفاوتها هر چه استحقاق داشته اند داده است و جواب این اشکال که چرا خدا متفاوت خلق کرده، این است که تفاوت موجودات ذاتی آنها است و لازمۀ نظام علت و معلول می باشد.
برای مطالب اینجا کلیک کنید.
کتاب عدل الهی،ص126و103-101،نوشتۀ مرتضی مطهری.
